کمپرسور حسنی – وبلاگ
معرفی انواع روغن کمپرسور اسکرو به زبان ساده+ راهنمای خرید
یکی از پرتکرارترین سوالاتی که کاربران و اپراتورهای کمپرسور اسکرو با آن روبه‌رو می‌شوند این است که: "چه نوع روغنی مناسب کمپرسور باد اسکرو است؟"پاسخ سریع و مطمئن این است:
اگر دفترچه راهنما یا برچسب دستگاه در دسترس است، حتماً از روغنی استفاده کنید که توسط سازنده توصیه شده است. اما اگر اطلاعات دقیق در دسترس نیست یا کمپرسور دست دوم است، پیشنهاد ما استفاده از روغن VDL 68 است که یکی از گزینههای استاندارد و رایج برای کمپرسورهای اسکرو به شمار می‌رود. شرکت های ایرانول،بهران و سپاهان تولید کننده این روغن در ایران هستند
روغن مناسب، نقش حیاتی در عملکرد صحیح و افزایش طول عمر کمپرسور اسکرو دارد. استفاده از روغن نامناسب نه تنها باعث افت راندمان میشود، بلکه می‌تواند به قطعات حساس دستگاه آسیب بزند و هزینههای تعمیرات سنگینی به‌دنبال داشته باشد.در این مقاله به‌طور کامل توضیح خواهیم داد که چرا انتخاب روغن مناسب اهمیت دارد، انواع روغنهای قابل استفاده برای کمپرسور اسکرو چیست، چه فاکتورهایی باید در نظر گرفته شود و در نهایت به شما کمک می‌کنیم تا انتخابی مطمئن داشته باشید.
اگرهم میخواهید بدانید که چگونه میتوان روغن کمپرسور اسکرو را عوض کرد پیشنهاد میکنم مقاله "کمپرسور اسکرو را چگونه سرویس کنیم؟ آموزش جامع سرویس و نگهداری کمپرسور اسکرو" مطالعه کنید
از کجا روغن کمپرسور اسکرو بخریم؟
روغن کمپرسور اسکرو را میتوان از تمامی روغن فروشی های مجاز سراسر کشور تهیه کرد و لزومی بر خرید از یک واسطه یا شرکتی که خود را فروشنده روغن کمپرسور معرفی میکند نیست تنها چیزی که باید مد نظر قرار بدید این است مطابق با مشخصات توصیه شده توسط سازنده کمپرسور اسکرو روغن تهیه کنید و یا از روغن های VDL68 استفاده کنید
فهرست مطالب
بهترین روغن برای کمپرسور های اسکرو در بازار VDL68 است که توسط ایرانول،سپاهان و بهران تولید میشود
نقش روغن در کمپرسور اسکرو
- روانکاری (Lubrication):روغن باعث کاهش اصطکاک بین روتورها و سایر قطعات مکانیکی میشود. این روانکاری کمک میکند قطعات درگیر با سرعت بالا حرکت کنند بدون اینکه ساییده شوند یا گرمای بیش از حد تولید شود.
- خنک‌کاری (Cooling):روغن گرمای تولیدشده توسط عملیات فشرده‌سازی هوا را جذب میکند و به سیستم خنک‌کننده منتقل میکند. به این ترتیب دمای کمپرسور در محدوده استاندارد باقی می‌ماند.
- آب‌بندی (Sealing):یکی از ویژگی‌های خاص کمپرسور اسکرو، نقش روغن در آب‌بندی فضای بین روتورها است. روغن مانع از نشت هوا در فرآیند فشرده‌سازی میشود و باعث افزایش راندمان کاری دستگاه خواهد شد.
- کاهش سایش و افزایش عمر قطعات:روغن مناسب با تشکیل یک لایه محافظ روی سطوح فلزی، سایش را به حداقل می‌رساند و از خوردگی و فرسودگی قطعات جلوگیری میکند.
- کاهش صدا و لرزش:وجود روغن باعث کاهش نویز مکانیکی و لرزش‌های شدید در کمپرسور اسکرو میشود و در نتیجه عملکردی نرم‌تر و آرام‌تر فراهم میکند.
روغن کمپرسور اسکرو در کنار جلوگیری از خوردگی قطعات،نقش انتقال دهنده گرما را نیز بر عهده دارد
انواع روغن کمپرسور اسکرو
برای کمپرسورهای اسکرو، انتخاب نوع روغن اهمیت زیادی دارد، چرا که هر نوع روغن ویژگی‌های خاص خود را دارد و بسته به شرایط کاری و نوع کمپرسور، عملکرد متفاوتی ارائه می‌دهد. به طور کلی، روغنهای مورد استفاده در کمپرسورهای اسکرو به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
روغن معدنی (Mineral Oil)
روغنهای معدنی از پالایش نفت خام به‌دست می‌آیند و یکی از رایج‌ترین انواع روغن برای کمپرسورها هستند. این نوع روغن‌ها قیمت مناسبی دارند و در شرایط کاری معمولی عملکرد قابل قبولی ارائه می‌دهند. با این حال، دوام کمتری نسبت به روغنهای سنتتیک دارند و معمولاً نیاز به تعویض در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری دارند (حدود ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ ساعت کارکرد).روغن معدنی با کیفیت بالا، دارای استاندارد DIN 51506 VDL و گرانروی ISO VG 68 است.این همون روغنیه که به اسم VDL 68 شناخته می‌شه و برای خیلی از کمپرسورهای اسکرو استاندارد بازار، گزینه‌ای قابل اعتماد محسوب می‌شه.
نمونه‌های ساخت ایران
روغن ایرانول VDL 68
روغن بهران کمپرسور VDL 68
روغن سپاهان VDL 68
این روغن‌ها همگی طبق استاندارد DIN VDL تولید می‌شن و مناسب کمپرسورهای اسکرو هستن، به شرطی که شرایط کاری خیلی سخت نباشه.
روغن سنتتیک (Synthetic Oil)
روغنهای سنتتیک از مواد شیمیایی مهندسی‌شده ساخته می‌شوند و کیفیت بالاتری نسبت به روغنهای معدنی دارند. این نوع روغن مقاومت بالایی در برابر حرارت، اکسیداسیون و فشار دارد و برای کمپرسورهایی که به‌طور مداوم و در شرایط سخت کار می‌کنند، بهترین انتخاب است. روغن سنتتیک معمولاً عمر مفید بالاتری دارد (بین ۴۰۰۰ تا ۸۰۰۰ ساعت یا بیشتر) و به کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری کمک میکند.روغن سنتتیک پایه پلی‌آلفا الفین (PAO) با گرانروی ISO VG 46 یا 68، مقاوم در برابر دمای بالا، اکسیداسیون، و مناسب برای کار مداوم است که مناسب برای کمپرسور های اسکرو با شرایط کاری سخت است
روغن نیمهسنتتیک (Semi-Synthetic Oil)
روغن نیمهسنتتیک ترکیبی از روغن معدنی و سنتتیک است. این نوع روغن تلاش میکند تا تعادلی بین قیمت مناسب و عملکرد خوب ایجاد کند. اگرچه کیفیت آن از روغنهای کاملاً سنتتیک پایینتر است، اما نسبت به روغن معدنی عملکرد بهتری دارد و در برخی کاربردها می‌تواند گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه باشد.معمولا برای کمپرسور اسکرو از روغن نیمهسنتتیک با پایه معدنی تقویت‌شده به همراه افزودنی‌های سنتتیک، با گرانروی ISO VG 68 استفاده میشود که باعث میشود کمپرسور برای شرایط کاری با فشار متوسط مناسب باشد از طرفی طول عمر این روغن ها از روغن معدنی VDL68 بیشتر است اما به خوبی روغن های PAO نیست
| نوع روغن | مشخصات فنی کلیدی | شرایط کاربردی | نمونه‌های ایرانی موجود |
|---|---|---|---|
| معدنی (Mineral) | DIN 51506 VDL، گرانروی ISO VG 68، پایه نفتی | مناسب شرایط معمول صنعتی، قیمت اقتصادی | ایرانول VDL 68، بهران VDL 68، سپاهان VDL 68 |
| سنتتیک (Synthetic) | پایه PAO، گرانروی ISO VG 46 یا 68، مقاوم در برابر دمای بالا و اکسیداسیون | مناسب برای کار دائم و شرایط سخت | *** |
| نیمهسنتتیک (Semi-Synthetic) | ترکیبی از پایه معدنی + افزودنی سنتتیک، ISO VG 68 | تعادل بین قیمت و عملکرد خوب | *** |
روغن VDL 68 ساخت شرکت های ایرانی بهترین انتخاب برای کمپرسور های اسکرو است
روغن خارجی یا روغن ساخت ایران؟
یکی از دغدغه‌های رایج هنگام خرید روغن کمپرسور اسکرو، انتخاب بین برندهای خارجی و داخلی است. اگرچه برندهای معروف خارجی مثل Shell، Mobil، Total و Fuchs سابقه درخشانی در سطح جهانی دارند، اما در شرایط بازار ایران، انتخاب آنها همیشه بهترین گزینه نیست. چرا؟
- محدودیت‌های واردات و تحریمها
بخش زیادی از روغنهای خارجی موجود در بازار ایران، به‌دلیل تحریمها و سختی واردات، یا به‌صورت قاچاق و غیررسمی وارد می‌شوند یا در داخل کشور با بسته‌بندی تقلبی یا پرشده داخلی عرضه می‌گردند. این روغن‌ها معمولاً فاقد اصالت، شناسنامه فنی معتبر و نظارت کیفی هستند. - قیمت بسیار بالاتر
روغنهای خارجی اصل اگر هم وارد کشور شوند، معمولاً از طریق واسطه‌هایی در کشورهای همسایه مثل ترکیه، امارات یا عراق وارد می‌شوند که هزینه حمل و نقل و نوسانات ارزی، قیمت آنها را چند برابر روغنهای داخلی میکند. - ریسک آسیب به کمپرسور
روغنی که اصل نباشد یا کیفیت نامشخصی داشته باشد، می‌تواند باعث خرابی بلبرینگ‌ها، افزایش حرارت، کاهش راندمان، و حتی قفل شدن روتورها شود. در نتیجه، به جای سود، ضرری چندبرابری به کمپرسور وارد خواهد کرد.
پیشنهاد منطقی چیست؟
در شرایط فعلی، روغنهای باکیفیت تولید داخل کشور مثل محصولات برندهای ایرانول، بهران و سپاهان که مطابق با استانداردهای بین‌المللی (مثل DIN 51506 VDL یا ISO VG 68) تولید می‌شوند، گزینه‌ای مطمئن‌تر، اقتصادی‌تر و قابل اطمینان‌تر هستند. این روغن‌ها دارای مشخصات فنی شفاف، قیمت مناسب‌تر، خدمات پس از فروش داخلی و تنوع بالا در بازار ایران هستند. در مقابل، اعتماد به برندهای خارجی بدون اطمینان از اصالت، ریسک بالایی دارد که می‌تواند به قیمت تعمیرات سنگین کمپرسور تمام شود.
جدول مقایسه روغن خارجی و روغن ساخت ایران
| ویژگی‌ها | روغن خارجی | روغن ساخت ایران |
|---|---|---|
| قیمت | بسیار گران‌تر به دلیل واردات و واسطه‌ها | قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تر و اقتصادی |
| دسترسی به بازار | محدودیت واردات و تحریمها | راحتی دسترسی در داخل کشور |
| استاندارد و اصالت | ممکن است فاقد شناسنامه فنی معتبر یا پر شده در داخل کشور | دارای استانداردهای مشخص مانند DIN 51506 VDL |
| کیفیت | ممکن است کیفیت اصلی نداشته باشد | کیفیت ثابت و قابل اطمینان با نظارت داخلی |
| خدمات پس از فروش | دشوار به دلیل واردات محدود و تحریمها | خدمات پس از فروش آسان و سریع در داخل کشور |
| ریسک برای کمپرسور | ریسک استفاده از روغن تقلبی یا غیر اصل | حداقل ریسک با اطمینان از اصالت و کیفیت |
نبود نمایندگی معتبر روغن های خارجی و پر شدن بازار از نمونه های تقلبی روغن های مطرح خارجی باعث شده است تا خرید این روغن ها در کنار ریسک بالا هزینه بیشتری را نیز داشته باشد
استفاده از روغن هیدرولیک 68 به جای VDL 68 برای کمپرسور اسکرو
یکی از سوالاتی که بسیاری از کاربران مطرح می‌کنند این است که آیا میتوان از روغن هیدرولیک 68 به‌جای روغن کمپرسور اسکرو VDL 68 استفاده کرد؟ در حالی که این دو روغن ممکن است شباهت‌هایی داشته باشند، اما تفاوت‌های مهمی نیز در ترکیب و عملکرد آنها وجود دارد.
تفاوت‌های کلیدی بین روغن هیدرولیک 68 و VDL 68
فرمولاسیون و افزودنی‌ها
روغنهای VDL 68 که معمولاً برای کمپرسورهای اسکرو استفاده می‌شوند، به‌طور خاص برای روانکاری کمپرسورها طراحی شده‌اند. این روغن‌ها معمولاً حاوی افزودنی‌های خاص ضد اکسیداسیون و ضد سایش هستند که عملکرد روانکاری بسیار بهتری در دماهای بالا دارند و میتوانند از خوردگی اجزای کمپرسور جلوگیری کنند.در مقابل، روغنهای هیدرولیک 68 بیشتر برای سیستم‌های هیدرولیک طراحی شده‌اند و افزودنی‌های کمتری برای مقابله با اکسیداسیون و سایش دارند. این روغن‌ها بیشتر بر اساس نیاز به انتقال فشار و توان در سیستم‌های هیدرولیک ساخته می‌شوند.
ویژگی‌های روانکاری و دمای عملیاتی
روغنهای کمپرسور اسکرو معمولاً باید در دمای بالا و در معرض فشار زیاد عمل کنند. بنابراین، آنها باید خواص پایداری حرارتی و اکسیداسیونی بالاتری داشته باشند. روغنهای هیدرولیک 68 معمولاً خواص روانکاری مشابهی دارند، اما پایداری حرارتی کمتری دارند که در شرایط دمای بالا ممکن است عملکردشان کاهش یابد.
در چه شرایطی میتوان از روغن هیدرولیک 68 به جای VDL 68 استفاده کرد؟
تنها در صورتی که روغن VDL 68 به دلایلی در دسترس نباشد و نیاز به یک روغن مشابه وجود داشته باشد، در کوتاه‌مدت میتوان از روغن هیدرولیک 68 استفاده کرد، اما باید توجه داشت که این یک راه‌حل موقت است و در طولانی‌مدت نمی‌توان به روغن هیدرولیک برای عملکرد بهینه اعتماد کرد.
فاکتورهای مهم در انتخاب روغن مناسب برای کمپرسور اسکرو
انتخاب روغن مناسب برای کمپرسور اسکرو، یکی از تصمیم‌های کلیدی در نگهداری و بهره‌برداری بهینه از این دستگاه‌هاست. در ادامه، به مهم‌ترین فاکتورهایی که هنگام خرید روغن باید در نظر بگیرید اشاره می‌کنیم:
۱. تطابق با توصیه سازنده کمپرسور
همیشه اولین و مهم‌ترین مرجع، دفترچه راهنمای دستگاه یا توصیه‌های سازنده کمپرسوره. بسیاری از برندهای معتبر، نوع روغن، گرانروی مناسب (مثلاً ISO VG 68 یا 46) و حتی برندهای مجاز را معرفی می‌کنند. اگر دسترسی به این اطلاعات دارید، دقیقاً طبق آن پیش بروید.
۲. شرایط کاری کمپرسور
کمپرسورهایی که در دمای بالا، فشار زیاد، یا به صورت مداوم کار می‌کنند، نیاز به روغنهای مقاوم‌تری دارند. برای این شرایط معمولاً از روغنهای سنتتیک یا نیمهسنتتیک استفاده میشود که طول عمر بیشتری دارند و در برابر حرارت و اکسیداسیون مقاوم‌ترند.
۳. نوع کمپرسور
اگرچه این مقاله درباره کمپرسورهای اسکرو نوشته شده، ولی حتی در بین کمپرسورهای اسکرو هم تفاوت‌هایی از نظر طراحی، ظرفیت و فشار وجود دارد که در انتخاب نوع روغن مؤثر هستند. مثلاً برخی کمپرسورها به‌طور خاص با روغنهای با گرانروی کمتر (ISO VG 46) بهتر کار می‌کنند.
۴. دمای محیط کار
در مناطق گرم یا سرد، روغن مناسب باید متناسب با شرایط اقلیمی انتخاب شود. روغن‌هایی با شاخص گرانروی بالا (Viscosity Index) در این شرایط عملکرد پایدارتری دارند.
۵. هزینه و دوره تعویض روغن
روغنهای سنتتیک گران‌ترند، اما اگر در بلندمدت هزینه تعویض و توقف خط تولید را در نظر بگیریم، میتوانند مقرون‌به‌صرفه‌تر باشند. در مقابل، روغنهای معدنی ارزان‌ترند ولی نیاز به تعویض زودتر دارند.
علائم تعویض روغن کمپرسور اسکرو
افزایش دمای کمپرسور
اگر دمای کمپرسور به طور غیرعادی بالا برود و یا فشار در سیستم روغن به حالت نرمال بازنگردد، ممکن است زمان تعویض روغن فرا رسیده باشد. روغن قدیمی ممکن است خواص روانکاری خود را از دست داده و باعث افزایش اصطکاک و دما شود.کدر شدن رنگ روغن
رنگ روغن باید معمولاً شفاف یا کمی تیره باشد. اگر روغن کدر و سیاه شود، به احتمال زیاد آلوده شده و باید تعویض شود. این تغییر رنگ معمولاً به دلیل تجمع ذرات آلاینده یا سوختن روغن در اثر حرارت زیاد رخ می‌دهد.وجود ذرات یا مواد معلق در روغن
وجود ذرات یا مواد معلق در روغن نشان‌دهنده فرسودگی یا خرابی اجزای داخلی کمپرسور است که ممکن است باعث آسیب بیشتر به کمپرسور شود. در این صورت، تعویض روغن ضروری است.افزایش صدای کمپرسور
اگر صدای کمپرسور به طور غیرعادی بلند یا تیز شود، ممکن است روغن دیگر نتواند به‌طور مؤثر اجزای کمپرسور را روانکاری کند. این معمولاً به دلیل کاهش کیفیت روغن اتفاق می‌افتد و نیاز به تعویض دارد.کاهش کارایی و راندمان کمپرسور
اگر متوجه کاهش عملکرد یا افت توان کمپرسور شوید، یکی از دلایل احتمالی می‌تواند روغن کهنه یا نامناسب باشد. روغن مناسب به عملکرد بهینه کمپرسور کمک میکند و در صورت خراب شدن، راندمان کاهش می‌یابد.
سوالات متداول
همیشه اولین مرجع برای انتخاب روغن، دفترچه راهنمای سازنده کمپرسور است. اگر مشخصات دقیقی مانند گرانروی (ISO VG) و نوع روغن (معدنی یا سنتتیک) ذکر شده باشد، بهتر است به آنها توجه کنید. در غیر اینصورت روغن VDL 68 همیشه پیشنهاد میشود
برای شرایط کاری معمولی و هزینههای پایینتر، روغنهای معدنی مثل VDL 68 میتوانند انتخاب مناسبی باشند. اما در شرایط دمای بالا یا فشار زیاد، روغنهای سنتتیک یا نیمهسنتتیک میتوانند عملکرد بهتری داشته باشند و در بلندمدت باعث کاهش نیاز به تعویض روغن و تعمیرات شوند.
با توجه به تحریمها و مشکلات واردات، روغنهای ایرانی مانند ایرانول VDL 68، بهران VDL 68 و سپاهان VDL 68 گزینههای باکیفیت و اقتصادی هستند که میتوانند عملکرد مطلوبی در کمپرسورهای اسکرو ارائه دهند. از طرفی، اگرچه روغنهای خارجی کیفیت بالایی دارند، ولی ریسک تقلبی بودن و قیمت بسیار بالاتر آنها باعث میشود که روغنهای داخلی معمولاً گزینه بهتری باشند.
در صورت مشاهده علائم نیاز به تعویض روغن مانند افزایش دما، تغییر رنگ، وجود ذرات معلق و کاهش عملکرد کمپرسور، باید به‌سرعت اقدام به تعویض روغن کنید. استفاده از روغن کهنه یا غیر مناسب می‌تواند آسیب‌های جدی به کمپرسور وارد کند و هزینههای نگهداری را افزایش دهد.
در شرایط خاص، مانند زمانی که روغن VDL 68 در دسترس نباشد یا در کارکردهای کم‌فشار و کم‌دما، میتوان به‌طور موقت از روغن هیدرولیک 68 استفاده کرد، اما برای شرایط کاری سنگین، بهتر است از روغن مخصوص کمپرسور اسکرو بهره ببرید.
